Door: drs. Jorrit Stevens
Eerste klas of een klasse apart?
Het experiment dat onze ogen opende
Welkom in de wonderlijke wereld van organisaties, waar het verschil tussen een boardroom en een aflevering van "Criminal Minds" soms verrassend klein lijkt! Een studie uit 2005, uitgevoerd door twee heldinnen van de psychologie, Belinda Board en Katarina Fritzon van de Universiteit van Surrey respectievelijk Bond University, besloot eens goed in de psyche van mensen te duiken, die het liefst linksaf slaan als ze een vliegtuig instappen - je weet wel, naar die stoelen waar je benen daadwerkelijk kunnen bewegen. Het onderzoek is inmiddels al twintig jaar oud, maar de inhoud staat nog steeds als een huis en de boodschap is er een die je niet snel vergeet.
De psychopaat in pak
Wat bestuurders en topmanagers liever niet willen dat je weet
Ze verzamelden een bonte verzameling personages: bazen van organisaties (ook bekend als de CEO’s, de voorzitters, het management, de "Oh-kijk-mij-eens-belangrijk-zijn"-mensen), psychiatrische patiënten en een groep die we in Nederland wel kennen als TBS'ers. Doel: uitvogelen wie nou echt psychopathische trekjes tentoonspreidt. Spoiler alert: de resultaten waren, eh, "interessant".
Charmante, berekenende en succesvolle leiders
De schokkende overeenkomsten aangetoond
Zo blijkt, die charismatische charmeurs aan de top van de corporate ladder - de beslissers, de dealmakers, de "ik-ga-voor-goud"-types - hebben méér gemeen met Hannibal Lecter dan je zou denken. Behalve dan dat ze minder geneigd zijn om je op te eten bij de lunch. Hun psychopathische superkrachten omvatten een indrukwekkende overtuigingskracht (lees: manipulatie), een egocentrisme waar zelfs Narcissus nog een puntje aan kan zuigen, een ongeëvenaarde onafhankelijkheid, en een enorme focus.
Macht en manipulatie
De superkrachten van de leiders in organisaties
Maarrr, en hier komt de grote maarrrrr: waar onze bedrijfsleiders in uitblinken, is het ontbreken van die niet-zo-charmante neiging tot fysieke agressie en impulsiviteit die je bij de gemiddelde crimineel wél ziet. In plaats daarvan gebruiken ze hun superkrachten voor het verkrijgen van geld, macht, status en controle. Want, zoals iedere rechtgeaarde (top-) psychopaat weet, zijn dát de ultieme beloningen.
Van leiderschap in de boardroom naar crime podcast
Waar trekken we de grens?
En hoe reageert de maatschappij op deze openbaring? Met een schouderophalen en een
vernieuwde bewondering voor hun "leiderschap". In de bizarre wereld van het bedrijfsleven en publieke sector, worden deze psychopatische trekken niet alleen geaccepteerd maar vaak ook bejubeld als tekenen van 'een geboren leider'.
Dus de volgende keer dat je je baas bewondert voor zijn onverstoorbare focus en charme, bedenk dan: in een parallel universum zou deze persoon net zo goed de ster kunnen zijn van een true crime podcast. Maar geen zorgen, in dit universum krijgen ze in plaats daarvan een bonus. Welkom in de wondere wereld van organisaties, waar de scheidslijn tussen succes en psychopathie verrassend dun is.
________
Bronnen:
Board, Belinda & Fritzon, Katarina. (2005). Disordered personalities at work. ERA - Social, Behavioural and Economic Sciences. 11. 10.1080/10683160310001634304. Geraadpleegd: www.researchgate.net/publication/44104645_Disordered_personalities_at_work
Kevin Dutton, The Wisdom of Psychopaths: What Saints, Spies, and Serial Killers Can Teach Us About Success, October 2012
Zélf leren Denkadviseren? Met daarin óók aandacht voor geweld in en door organisaties.
Zie hier.